Paragraaf 4 - Financiering

In deze financieringsparagraaf geven we een overzicht van de uitvoering van de plannen en acties die we in de begroting 2024 hebben gepresenteerd. Naast de verplichte onderdelen van de financieringsparagraaf, behandelen we ook verschillende ontwikkelingen die belangrijk zijn voor een goede uitvoering van de treasuryfunctie.

In deze paragraaf gaan wij achtereenvolgens in op:

•    Wettelijke kaders en treasurystatuut;
•    Rentevisie en rentebeleid;
•    Renterisicobeheer;
•    Liquiditeitsplanning en Financieringsbehoefte;
•    Renteomslag;
•    Schatkistbankieren;
•    Garantstelling, en
•    Kas- en relatiebeheer.

De wettelijke kaders voor de financieringsfunctie zijn vastgelegd in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido), waarbij het beheersen van financiële risico’s een belangrijke rol speelt. De concrete uitwerking van deze kaders is opgenomen in de financiële verordening en het treasurystatuut. Deze vastgestelde kaders zijn door ons in 2024 toegepast.

Rente is een belangrijk aspect van de begroting. Vanwege de omvang van de bedragen is het wenselijk om dit onderdeel van de begroting voor uw raad transparant te maken. Dit betreft zowel de factoren die invloed hebben op de rente als de keuzemogelijkheden. We vatten dit alles samen onder de term ‘rentebeleid’.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen korte rente en lange rente. Korte rente betreft termijnen tot maximaal 1 jaar, terwijl lange rente betrekking heeft op termijnen van 1 jaar of langer.

Renteontwikkelingen op de kapitaalmarkt zijn van groot belang vanwege de mogelijke risico’s die ze voor ons met zich meebrengen. Daarom houden wij de renteontwikkelingen nauwlettend in de gaten. We maken gebruik van informatie van verschillende geldverstrekkers, waarmee we te allen tijde online op de hoogte kunnen blijven van de laatste ontwikkelingen.

In de onderstaande tabel geven wij inzicht in het renteverloop van lineaire leningen met een looptijd van 20 jaar in de jaren 2023 en 2024.

Risicobeheersing is een van de kernprincipes van de Wet Fido. Bij het vaststellen van de renterisico’s die verbonden zijn aan de uitvoering van de treasuryfunctie, zijn twee normen verplicht: de rente-risiconorm, die van toepassing is op leningen met een looptijd van 1 jaar of langer, en de kasgeldlimiet, die betrekking heeft op leningen met een looptijd tot maximaal 1 jaar. Het doel van deze normen is om de budgettaire risico’s als gevolg van rentestijgingen te beperken.

Renterisiconorm 
De renterisiconorm is bedoeld om de risico’s te beperken die ontstaan door een mogelijke stijging van de kapitaalmarktrente bij herfinanciering (van aflossingen op bestaande leningen) en renteherzieningen van bestaande langlopende leningen.

Door deze norm toe te passen, wordt de langlopende leningenpositie goed gespreid, zodat het renterisico gelijkmatig over de jaren wordt verdeeld. Jaarlijks komt maximaal 20% van het begrotingstotaal in aanmerking voor herfinanciering en/of renteherziening. Renteherziening houdt in dat de rente in een bepaald jaar wordt aangepast, zoals vastgelegd in de leningsovereenkomst. Herfinanciering betreft het afsluiten van nieuwe leningen ter vervanging van bestaande financieringen en/of aflossingen op de leningenportefeuille.

In 2024 zijn er geen nieuwe langlopende leningen afgesloten.

In het onderstaande overzicht bieden we inzicht in de renterisico’s van de vaste schuld in relatie tot de renterisiconorm. Ook dit jaar zijn we binnen de grenzen van de renterisiconorm gebleven.

Algemeen
De financieringsbehoefte van de gemeente wordt bepaald door verschillende factoren die de inkomende en uitgaande kasstromen beïnvloeden, zoals de investeringsplanning, de inkomsten en uitgaven uit grondexploitaties en veranderingen in de geldleningenportefeuille. Om inzicht te krijgen in de financieringsbehoefte en deze te monitoren, maken we gebruik van een liquiditeitsplanning.

Leningenportefeuille
In 2024 hebben we geen langlopende leningen afgesloten. De totale omvang van onze leningenportefeuille is hierdoor afgenomen. In onderstaand overzicht is het verloop van de opgenomen langlopende leningen zichtbaar. Het gemiddelde van de rente op langlopende leningen (op basis van de stand per 1 januari) is gedaald naar 1,25% in 2024 ten opzichte van 1,37 in 2023.

In het onderstaande overzicht hebben we de leningen die aan derden zijn verstrekt voor u in kaart gebracht. In 2024 zijn er geen nieuwe leningen verstrekt, en hebben alle geldnemers tijdig voldaan aan hun rente- en aflossingsverplichtingen van de lopende leningen.

In de paragraaf over financiering in de begroting 2024 heeft u inzicht gekregen in de rentelasten en het verwachte renteresultaat. Ook hebben we toegelicht op welke manier rente wordt toegerekend aan investeringen, programma’s en taakvelden.

Voor de begroting 2024 is de omslagrente vastgesteld op 0,76%. Het werkelijke percentage voor 2024 bedraagt 0,31%, zoals weergegeven in het onderstaande overzicht.

In het verleden zijn er regelmatig garantstellingen verstrekt voor leningen aan derden. Gezien de financiële risico’s die de gemeente hierbij loopt, hanteren wij een terughoudende benadering bij het honoreren van dergelijke aanvragen. Een garantie wordt alleen verleend wanneer het maatschappelijk belang ermee gediend is en er voldoende zekerheden worden geboden.

Per 31 december 2024 bedraagt het totaal van de garantstellingen € 34.521.144. Hiervan is € 34.486.298 gegarandeerd met een achtervangfunctie via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

Wat betreft het kasbeheer hanteren we al een aantal jaren de volgende uitgangspunten:

•    het aantal bankrelaties en bankrekeningen wordt tot een minimum beperkt, en
•    maandelijks worden liquiditeitsoverzichten opgesteld.

Er vindt periodiek overleg plaats met onze huisbankier, de BNG, waarin nieuwe ontwikkelingen worden besproken. Daarnaast geven verschillende kredietverstrekkers regelmatig advies over het aantrekken en uitzetten van middelen. Ook in 2024 is er gebruik gemaakt van de verschillende adviserende instanties, om zo optimaal te profiteren van de beschikbare financiële instrumenten.