Niet in voorgaande programma's verantwoorde baten en lasten

Met ingang van het begrotingsjaar 2017 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (het BBV) gewijzigd. Een van de wijziging betreft het verantwoorden van algemene baten en lasten in de begroting en jaarrekening.

Baten en lasten die direct verbandhouden met activiteiten die gericht zijn op de externe klant, worden verantwoord in de programma’s. Dus alleen de baten en lasten die betrekking hebben op het primaire proces worden in de programma’s opgenomen. Baten en lasten die hier niet onder vallen, worden buiten de programma’s gehouden. Het gaat hierbij om overheadkosten, algemene dekkingsmiddelen, Vennootschapsbelasting en onvoorzien.

Zo komt er meer inzicht in de omvang van de baten en lasten van het primaire proces in het algemeen en de overhead in het bijzonder.

Algemene dekkingsmiddelen zijn middelen die geen relatie hebben met een bepaalde activiteit.
Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen de taakvelden 0.5 Treasury, 0.61 OZB woningen, 0.62 OZB niet-woningen, 0.64 Belasting overig en 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen Gemeentefonds.

Taakveld 0.5 Treasury
FCL 691100 Financiering € 29.696 voordelig
De ontvangen rente op de schatkistrekening wordt per dag berekend op basis van het saldo en de op dat moment geldende dagrente. Dit maakt het lastig om vooraf een inschatting te maken van de te ontvangen rente. Voor 2024 hebben we hierdoor een positief resultaat van ongeveer € 29.700.

FCL 691101 Rentetoerekening vanuit activa € 247.600 nadelig
Vooral door onderuitputting bij de investeringen in 2023 (met name vanwege het doorschuiven van investeringskredieten naar 2024) is er minder rente aan activa doorberekend, dan aanvankelijk begroot. Daarnaast zijn de financieringskosten meegevallen waardoor het renteomslag percentage iets omlaag kon. Beiden veroorzaken op deze post een nadeel, maar daar staan, in totaal, dezelfde voordelen tegenover op de diverse taakvelden waar de rente aan toe is gerekend.

Taakveld 0.62 OZB niet-woningen
FCL 693350 OZB Niet Woningen € 38.309 voordelig
In 2024 blijkt de totale, definitieve WOZ-waarde van de niet-woningen, na afronding van de bezwaarprocedure, hoger te zijn, dan waar bij de raming van was uitgegaan. Dit heeft per saldo geleid tot een incidentele extra OZB-opbrengst in 2024 van iets meer dan € 38.000.
 
Taakveld 0.64 Belastingen overig
FCL 694000 Lasten heffing en invordering gemeentebelasting € 68.186 voordelig
Op basis van de werkelijke kosten uit de jaarrekening 2023, blijkt dat de exploitatiekosten voor 2024 op een te hoog bedrag zijn berekend. Ten tijde van de tweede tussenrapportage is de bijdrage zelfs nog verhoogd, omdat er meer lasten werden verwacht door het SVHW. Daarnaast heeft het positief bedrijfsresultaat van 2023 geleid tot uitkering aan alle deelnemers van SVHW in 2024. Voor Albrandswaard gaat het hierbij om ongeveer € 54.000. Het voorgaande heeft geleid tot een positief incidenteel resultaat op de deelnemersbijdrage van ca. € 68.000 in 2024.

Taakveld 0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds
FCL 692100 Algemene uitkering € 833.290 voordelig 
Het voordeel bestaat grotendeels uit de uitkomsten van de september- en decembercirculaire 2024, die niet meer in de begroting 2024 konden worden verwerkt (samen € 636.000). Zie hiervoor de raadsinfomatiebrieven van 8 oktober 2024 en 14 januari 2025.
Daarnaast vinden voordelige verrekeningen plaats over 2022 (€ 43.399), 2023 (€ 64.388) en 2024 (€ 39.503).

Taakveld 0.8 Overige baten en lasten
FCL 507200 Hulpkostenplaats personele benodigdheden € 171.000 nadelig
De overschrijding komt met name door de dotatie aan de voorziening verlofsparen over 2024 (ca. € 80.000), die niet was begroot. Daarnaast heeft de eindheffing van de WKR-regeling ongeveer € 54.500 gekost, die eveneens niet was begroot.

FCL 507500 Hulpkostenplaats materieel activa uit BAR 2023 € 102.194 voordelig
Als gevolg van de ontvlechting heeft de gemeente materieel overgenomen van de BAR. Hiervoor is een schatting gemaakt van de te verwachten kosten. De schatting bleek flink hoger dan de werkelijkheid. Door veel minder onderhoudskosten aan het wagenpark, en door waarde opbouw van de voertuigen, is een ruimte onderschrijding op dit budget ontstaan. 

FCL 507501 Hulpkostenplaats materieel - lease + overige kosten vanaf 2024 € 40.326 voordelig
Als gevolg van de ontvlechting heeft de gemeente materieel overgenomen van de BAR. De kosten voor het leasen van voertuigen, en het bijbehorende onderhoud, zijn vooraf hoger ingeschat, dan de uiteindelijke realisatie. 

Overheadkosten zijn alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces (BBV artikel 1 lid 2). In de notitie Overhead van de commissie BBV is aangegeven welke baten en lasten verantwoord worden onder overheadkosten.
In het kort komt het erop neer dat de volgende uitgangspunten gehanteerd kunnen worden.
- Directe kosten worden zoveel mogelijk direct toerekenen aan de desbetreffende taakvelden en programma’s.
- Ondersteunende taken zijn niet direct dienstbaar aan de externe klant of het externe product en behoren daarom tot de overhead.
- Sturende taken vervult door hiërarchische leidinggevende behoren tot de overhead.
- De positionering van een functie binnen de organisatie heeft geen invloed op de beoordeling of er sprake is van overhead.

De baten en lasten voor overhead zijn verantwoord op het taakveld 0.4 Overhead.

Taakveld 0.4 Overhead
FCL 600240 Juridische zaken € 55.894 nadelig
De overschrijding van de lasten worden met name veroorzaakt door advieskosten (ca. € 71,5k), die t.o.v. vorig jaar flink zijn toegenomen. Dit betreffen voornamelijk kosten, gemaakt door advocaten, om juridische geschillen te behandelen. Na de BAR-ontvlechting zijn deze kosten veel meer voor rekening van de gemeente gekomen. De stijging van de lasten was niet begroot.

FCL 600530 Overhead vanuit DBP € 50.964 nadelig
Vanuit de DBP zijn er meer overheadkosten doorbelast dan vooraf verwacht. Hier staat tegenover dat de bijdrage aan de DBP-uren in programma 1 lager is uitgevallen dan begroot.

FCL 600531 Overhead Ridderkerk SWO € 62.335 nadelig
Vanuit de SWO zijn er eveneens meer overheadkosten doorbelast dan verwacht. Dit heeft te maken met de, achteraf bezien, te ruime aframing die gemaakt is in de tweede tussenrapportage. We hadden toen verwacht op een lagere bijdrage te eindigen, dan waar we uiteindelijk op zijn uitgekomen. Dit heeft voornamelijk te maken met de lasten voor inhuur van collega's. Ook de kosten van de SWO in programma 1 zijn hierdoor hoger uitgevallen dan begroot.

FCL 600563 Doorbelasting Huis van Albrandswaard € 48.760 nadelig
Vanuit het Huis van Albrandswaard zijn meer kosten doorbelast naar overhead, omdat er meer kosten zijn gemaakt ten behoeve van het Huis, dan vooraf verwacht. Dit komt met name door de forse overschrijding van de energiekosten en de onderhoudskosten. Ook de kosten van de doorbelasting van het Huis in programma 1 zijn hierdoor hoger uitgevallen dan begroot.

Door de inwerkingtreding van de Wet modernisering Vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen zijn gemeenten met ingang van 1 januari 2016 Vpb-plichtig over hun (winstgevende) ondernemersactiviteiten. Doel van deze wet is het scheppen van een gelijk speelveld tussen overheidsondernemingen en private ondernemingen.
Omdat de Belastingdienst de gemeente in zijn geheel aanslaat voor de Vpb-heffing en deze heffing niet per overheidsonderneming uitsplitst, wordt de eventueel af te dragen Vpb-heffing van alle ondernemingsactiviteiten opgenomen als één bedrag in het programmaplan en het overzicht van baten en lasten. Het is niet nodig om per programma waarin ondernemingsactiviteiten zijn opgenomen een naar rato-deelbedrag Vpb-heffing te ramen.

De Vpb is verantwoord onder het taakveld 0.9.

Taakveld 0.9 Vennootschapsbelasting
Er zijn geen verschillen groter dan € 25.000.

In de begroting is een bedrag opgenomen voor onvoorziene lasten. Er is sprake van onvoorziene lasten wanneer deze onvoorzienbaar, onontkoombaar en onvermijdbaar zijn. Deze post is niet bedoeld om overschrijdingen op bestaande budgetten te dekken.

Taakveld 0.8 Overige baten en lasten
FCL 692200 Onvoorzien € 75.000 voordelig
In 2024 is geen gebruik gemaakt van de post onvoorzien.